Καθώς το ΚΑΟ είναι μια γενετική ασθένεια, δεν υπάρχει ακόμη οριστική θεραπεία που να κατευθύνεται στην αιτία αυτής της πάθησης, δηλαδή τη μετάλλαξη στο γονίδιο SERPING1 ή των λοιπών γονιδίων. Έτσι, η θεραπευτική προσέγγιση στοχεύει στη θεραπεία των επεισοδίων καθώς αυτά συμβαίνουν ή στην πρόληψη αυτών, με στόχο τη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας, συμβάλλοντας τελικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με ΚΑΟ.
Επειδή η βαρύτητα και η ενεργότητα της νόσου παρουσιάζουν σημαντική μεταβλητότητα κατά τη διάρκεια ζωής ενός ατόμου, η καταλληλότερη θεραπεία για κάθε ασθενή τη δεδομένη στιγμή πρέπει να επαναξιολογείται τακτικά.
Όλοι οι ασθενείς εφοδιάζονται με εξατομικευμένο σχέδιο δράσης αντιμετώπισης επεισοδίου απλό και κατανοητό τόσο για τους ίδιους αλλά και για τους επαγγελματίες υγείας που μπορεί να απαιτηθεί να αντιμετωπίσουν ασθενείς με ΚΑΟ σε Τ.Ε.Π Μονάδων Υγείας.
Θεραπείες Οξέος Επεισοδίου
Όλα τα επεισόδια ανεξαρτήτως εντόπισης πρέπει να θεραπεύονται κατάλληλα.
Τα λαρυγγικά επεισόδια αποτελούν την πιο επικίνδυνη για τη ζωή κλινική εκδήλωση του ΚΑΟ, τα επεισόδια από την κοιλιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνα ενώ αυτά που εκδηλώνονται στα άκρα και στο πρόσωπο επηρεάζουν συνήθως σημαντικά την εμφάνιση και τη λειτουργικότητα του ατόμου.
H γρήγορη και αποτελεσματική θεραπεία των οξέων επεισοδίων (γνωστή και ως on-demand treatment) μπορεί να επιβραδύνει ή να ανακόψει σημαντικά την εξέλιξη τους και να μειώσει την συνολική διάρκεια τους. Επομένως μπορεί να προλάβει τις επιπλοκές και να ελαχιστοποιήσει την επίδρασή τους στην καθημερινότητα.
Η δυνατότητα αυτοχορήγησης των φαρμάκων ελαττώνει σημαντικά τον συνολικό χρόνο αντιμετώπισης και όλοι οι ασθενείς μπορούν να εκπαιδευτούν γι’ αυτό.
Όλοι οι ασθενείς πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους φάρμακα και να επαρκούν για την αντιμετώπιση 2 τουλάχιστον επεισοδίων.
Η θεραπεία των επεισοδίων στα οποία συμμετέχει ο ανώτερος αεραγωγός είναι επιτακτική.
Η κατ’επίκληση θεραπεία των επεισοδίων (με σκευάσματα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα) μπορεί να γίνει με:
- Συμπυκνωμένο C1-INH (pdC1-INH)
- Ικατιμπάντη (Icatibant), εκλεκτικός ανταγωνιστής του υποδοχέα βραδυκινίνης τύπου 2
- Φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα (FFP) σε περίπτωση που κανένα από παραπάνω δεν είναι διαθέσιμο
Αναστολέας της πρωτεΐνης C1-εστεράσης ανθρώπινης προέλευσης (BERINERT® ). Παρασκευάζεται από ανθρώπινο πλάσμα. Ενδείκνυται για θεραπεία επεισοδίων τόσο σε ενήλικές όσο και παιδιά. Χορηγείται ενδοφλεβίως και έχει εγκριθεί για κατ’οίκον χορήγηση μετά από κατάλληλη εκπαίδευση.
Ικατιμπάντη (Firazyr). Πρόκειται για έναν ανταγωνιστή του υποδοχέα βραδυκινίνης β2. Ενδείκνυται για τη θεραπεία οξέων επεισοδίων σε ενήλικες, εφήβους και παιδιά ηλικίας 2 ετών και άνω. Το Firazyr χορηγείται με υποδόρια ένεση και έχει εγκριθεί για αυτοχορήγηση.
Φάρμακα όπως τα αντιινωδολυτικά (π.χ. τρανεξαμικό οξύ) ή τα αδρογόνα (π.χ. δαναζόλη) δεν συστήνονται για την θεραπεία των επεισοδίων διότι παρουσιάζουν ελάχιστο ή καθόλου όφελος.
Θεραπεία Προφύλαξης
Εκτός από τη θεραπεία των επεισοδίων οι ασθενείς με ΚΑΟ μπορούν να ωφεληθούν από τη θεραπεία προφύλαξης. Η θεραπεία αυτή αποσκοπεί στη μείωση της πιθανότητας οιδήματος παρουσία εκλυτικών παραγόντων (βραχυπρόθεσμη προφύλαξη) ή στη μείωση συνολικής επιβάρυνσης μειώνοντας τη σοβαρότητα ή/και τη συχνότητα των επεισοδίων αγγειοοιδήματος (μακροχρόνια προφύλαξη).
Μακροχρόνια Προφύλαξη
Η μακροχρόνια προφύλαξη χορηγείται συνήθως τακτικά για εβδομάδες, μήνες ή χρόνια σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιηθεί το συνολικό φορτίο της νόσου.
Ο pdC1-INH (BERINERT® ) χρησιμοποιείται για μακροχρόνια προφύλαξη με την υποδόρια οδό. Πρόκειται για αποτελεσματική και ασφαλή αγωγή που ελαττώνει τα επεισόδια και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η υποδόρια χορήγηση υπερτερεί σε σχέση με την ενδοφλέβια ως προς τις παρενέργειες που σχετίζονται με τις τακτικές φλεβοκεντήσεις και συνιστάται για μακροχρόνια χορήγηση.
Το Berotralstat (κάψουλα ORLADEYO™) είναι ένας αναστολέας της καλλικρεΐνης του πλάσματος που ενδείκνυται για την μακροχρόνια πρόληψη των επεισοδίων σε ενήλικες και παιδιά 12 ετών και άνω.
Το lanadelumab (TAKHZYRO™) είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, αναστολέας της καλλικρεΐνης του πλάσματος, που ενδείκνυται για πρόληψη των επεισοδίων ΚΑΟ σε ασθενείς 12 ετών και άνω. Το TAKHZYRO χορηγείται με υποδόρια ένεση και έχει εγκριθεί για αυτοχορήγηση.
Το τρανεξαμικό οξύ είναι ένας αντι-ινωδολυτικός παράγοντας που λαμβάνεται από το στόμα. To τρανεξαμικό οξύ δεν συστήνεται ως μακροχρόνια προφυλακτική αγωγή αλλά μπορεί κάποιοι ασθενείς ιδιαίτερα μικρότερων ηλικιών να δουν όφελος. Χρησιμοποιούνται κυρίως όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές προφυλακτικής θεραπείας πρώτης γραμμής και τα ανδρογόνα αντενδείκνυνται, ενώ έχουν καλό προφίλ ασφάλειας.
Οι ασθενείς με ΚΑΟ θα πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά για την ενεργότητα της νόσου, τον έλεγχο και τον αντίκτυπο που έχει το νόσημα στην ποιότητα ζωής τους, καθώς τα δεδομένα μπορεί να μεταβάλλονται κατά τη διάρκεια ζωής των ασθενών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ασθενείς που λαμβάνουν μακροχρόνια προφυλακτική θεραπεία αλλά και σε αυτούς που δεν λαμβάνουν για να αξιολογηθεί η ανάγκη χρήσης της.
Οι στόχοι της αποτελεσματικής θεραπείας του ΚΑΟ, δηλαδή η απουσία επεισοδίων, η ομαλοποίηση της ποιότητας ζωής και ο πλήρης έλεγχος της νόσου, επιτυγχάνονται καλύτερα όταν αξιολογούνται με κατάλληλα πιστοποιημένα εργαλεία παρακολούθησης, όπως είναι τα ερωτηματολόγια AAS, AECT AE-QoL, HAE-CQ, μεταφρασμένα και επικυρωμένα και στα Ελληνικά.
Βραχυχρόνια Προφύλαξη
Η βραχυχρόνια προφύλαξη συνήθως χορηγείται ακριβώς πριν από μια χειρουργική ή οδοντιατρική επέμβαση για την πρόληψη ενός επεισοδίου κατά τη διάρκεια ή μετά την επεμβατική διαδικασία.
Aν και τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητά του δεν είναι επαρκή, η ενδοφλέβια χορήγηση του pdC1-INH προτείνεται ως πρώτης γραμμής θεραπεία για βραχυχρόνια προφύλαξη (STP). Η χορήγηση πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στην επέμβαση, ιδανικά 1-6 ώρες πριν.
Τα ανδρογόνα έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως κατά το παρελθόν για STP. Τακτικά θεραπευτικά σχήματα προφύλαξης με ανδρογόνα μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες μακροπρόθεσμα, επομένως πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή.
FFP μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν δεν είναι διαθέσιμος ο pdC1-INH ή η χρήση ανδρογόνων αντενδείκνυται.
1 :
50000
50000
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΟΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ
50
%50
%ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΝΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΕΑΝ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΠΑΣΧΕΙ
25
%25
%ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ KAO ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ DE NOVO ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΤΟΥ ΓΟΝΙΔΙΟΥ ΤΟΥ C1-INHIBITOR
30
%30
%ΠΟΣΟΣΤΟ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΑΝ ΔΕΝ ΛΗΦΘΕΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΓΕΙΟΟΙΔΗΜΑ ΤΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ